(PL) O wystawie
(PL) Tym, co zajmuje Tomasza Domańskiego, jest usytuowanie człowieka w obrębie natury i wobec innych ludzi. Jego dzieła mówią nam, że jednostka musi stale określać się wobec zjawisk, które rozwijają się w czasie i mogą być identyfikowane poprzez relacje współzależnych czynników. Potęga natury i obiektywna nieuchronność jej rytmów były dla artysty lekcją pokory, czemu dawał wyraz w licznych instalacjach z użyciem kamieni, lodu, wody, wosku czy ognia. Trwanie tych dzieł wyznaczane było przez procesy topnienia, spalania, zasadę grawitacji, a ich sens oscylował pomiędzy demonstracją bezosobowego procesu, a odwołaniami do sakralnej symboliki (jak w wypadku medytacyjnej kaplicy zbudowanej z lodu na Alasce, w której słyszalny był regularny odgłos kapiącej wody). Artysta zrealizował nawet performance i film pt. Jestem bardziej drzewem niż człowiekiem, gdzie jednoczy się z fragmentem pnia drzewa. Zarazem wskazywał, że nieustanne przemiany dokonujące się w naturze dotyczą też tego, co jest dziełem ludzi. Wytwory człowieka i samo jego ciało niszczeją, ale mogą być użyte ponownie jako surowiec dla nowych dzieł. Wiele prac Tomasza Domańskiego powstało w ramach swoistego recyklingu, np. przez użycie znalezionych szkieletów zwierząt albo tworzenie obrazów z obciętych paznokci czy zużytych torebek herbaty.
Produkty ludzkie z dziedziny mechaniki i elektroniki artysta traktuje podobnie jak wytwory natury. Używa ich w ten sposób, że podkreśla uporczywą powtarzalność ich funkcji i bezwładne odzwierciedlanie pierwotnej intencji. Tak było z instalacją Kolumny Milenium z 2000 roku, gdzie metalowe pierścienie poruszane silnikami teleskopowo wysuwały i chowały swoje części. Podobnie jest w aktualnej instalacji Żarna czasu, gdzie silnik wprawia w ruch metalowe koła z przymocowanymi do nich monitorami. Na monitorach uwidocznione są części ludzkiego ciała i jest to – charakterystyczne dla najnowszych prac Tomasza Domańskiego – dążenie do wizualizacji postaci człowieka, czyli akcentowanie relacji międzyludzkich. Figury kobiety i mężczyzny, które połączone są przez nałożoną na ich głowy szklaną trumnę, albo też stół z lodowym blatem i krzesłami po obu stronach, ewidentnie kojarzą się z barierami w porozumiewaniu się, które wymagają „stopienia lodów” czy „zdobycia szklanej góry”. Z drugiej strony ewidentnym motywem takich filmowych realizacji, jak Mamatataija czy Autoportret jest poszukiwanie tożsamości w kontekście genealogii.
Wydaje się, że Tomasz Domański związki pomiędzy ludźmi traktuje podobnie jak żywioły natury; są one oparte na określonych regułach oraz rozwijają się w czasie i trybie, który wkracza poza granice ich psychologicznej interpretacji. Być może jednak nie da się określić tych granic z powodu istnienia rozległego obszaru nieświadomości. Myśl taką nasuwa np. instalacja Ruchy leśne według Makbeta, która odwołuje się do sławnego literackiego wzorca mówiącego o niejednoznacznym charakterze zjawisk. To typowy przykład sposobu, w jaki artysta zestawia bodźce wizualne i pojęciowe, aby uzyskać określony stan emocjonalny, który ma zarazem funkcję definiującą.
Adam Sobota, styczeń 2011
(PL) Prace
(PL) Spór, 2010
gips, popiół, klej kostny, lustro na konstrukcji drewnianej, stal, głośniki
dźwięk: nagrane i zmiksowane fragmenty kłótni Elizabeth Taylor i Richarda Burtona pochodzące z klasycznych filmów hollywoodzkich Kleopatra (reż. Joseph L. Mankiewicz, 1963), Kto się boi Wirginii Woolf? (reż. Mike Nichols, 1966) i Poskromienie złośnicy (reż. Franco Zeffirelli, 1967)
Żarna czasu, 2010
stal, silnik elektryczny, dmuchawa, monitory LCD
video:
x_ray_self_portrait, animacja/pętla, 45:19 min, 2010
x_ray_stone_heart_self_portrait, animacja/pętla, 46:58 min, 2010
dźwięk: kompozycje własne
Powrót człowieka zwanego drzewem, 2010
drzewa (x 3), linka stalowa, wyciągarka, transformator ruchu, wzmacniacz audio
video:
Jestem bardziej drzewem niż człowiekiem I, 7:25 min, 2008
Jestem bardziej drzewem niż człowiekiem II, 4:18 min, 2008
dźwięk: kompozycje własne
Mamatataija, 2009
animacja, 4:43 min
dźwięk: Swayambnunath, Kathmandu, Nepal 1995
Autoportret, 1985-2010
animacja, 4:29 min
charakteryzacja: Marta Jarosz
Impas, 2010
stal, lód, kompresor
wideo:
Ona, 14:48 min, 2010
On, 18:42 min, 2010
Autoportret z Maxem, 2010
gips, papier pakowy, klej kostny, stal, szkło, video
O_O_B_E, 2010 (out of body experience)
figura z pianki poliuretanowej
film dvd, 3:43 min
Linga, 2010
stal (butla gazowa), wyciągarka łańcuchowa
(PL) O artyście
(PL) Tomasz Domański
Urodził się w 1962 r. w Giżycku. Za działalność opozycyjną w stanie wojennym aresztowany i skazany, by nie wrócić do więzienia i uniknąć wojska w czasie przerwy w karze symulował zaburzenia umysłowe; w szpitalu psychiatrycznym zrealizował serię portretów fotograficznych współmieszkańców. Studiował na PWSSP (obecnie ASP) we Wrocławiu, gdzie w 1993 r. uzyskał dyplom z rzeźby (w pracowni prof. Leona Podsiadłego), a w 2003 r. obronił doktorat. Jest autorem rzeźb, instalacji, obiektów, performansów, rysunków i fotografii. Pracuje przeważnie z naturalnymi materiałami: wodą, lodem, ogniem, drewnem, słomą, popiołem, metalem, wykorzystując właściwe im procesy. Sięga po nowe media – wideo i techniki cyfrowe – tworząc filmy i animacje jako integralne elementy wielu swoich realizacji.
W latach 1995-96, w czasie stażu na Banaras Hindu University w Varanasi, odbył liczne podróże po Indiach i Nepalu. Fascynacja tamtejszą kulturą, odmiennością traktowania pojęć czasu, przemijania i trwałości, wywarła duży wpływ na jego sztukę. W 1997 r. nominowany do Paszportów „Polityki”, w tym samym roku reprezentował Polskę na IX Triennale Sztuki w New Delhi. Wielokrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wielu fundacji i instytucji, m.in. Pollock-Krasner z Nowego Jorku, Josepha Beuysa z Bazylei, Montag Stiftung Bildende Kunst z Bonn, UNESCO-Aschberg czy KulturKontakt z Wiednia. Swoje projekty i wystawy realizował m.in. w Polsce, Niemczech, Francji, Luksemburgu, Irlandii, Norwegii, Szwecji, USA, Kanadzie, na Alasce, w Hong Kongu czy Korei.
Prace Tomasza Domańskiego znajdują się m.in. w kolekcjach takich instytucji, jak Gruber Jez Foundation Merida-Cholul, Meksyk; Nature Art Museum oraz Jang Gun Bong Nature Art Park, Gongju, Korea; Kronan Sculpture Park, Luleå, Szwecja; Galerie v Přirodě, Hořice, Czechy; Norsk Bremuseum, Fjaerland, Norwegia; Kolekcja Bernheim, Clermont, USA; Kolekcja Miejska, Ma’alot, Izrael; Skulpturenpark Katzow oraz Skulpturenpark Waren, Niemcy; Musèe de Sculpture Monumentale, Comblain-au-Pont, Belgia; Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, Muzeum Narodowe we Wrocławiu i Dolnośląskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych we Wrocławiu.