Info
Wystawa gromadzi prace wideo, których istotnym elementem konstrukcyjnym organizującym narrację wizualną jest tekst – literacki, czytany, interpretowany, deklamowany.
Wśród prac znajdują się stylistycznie różnorodne realizacje: non-kamerowy film animowany Bąkowskiego ilustruje jego własne teksty – zredukowane i „okaleczone”, spontaniczny zapis sytuacji, w której odtworzone archiwalne nagranie tekstu poetyckiego wypowiadanego przez poetę (Charles Bukowski) samo „znajduje” swój obraz i dźwięk (Bałka), rejestracja hipnotycznego potoku słów, czarnej poezji ulicy (Doroszuk), filozoficzna, animowana przypowieść o kostuchu (Bosacki), starannie skonstruowane fragmenty narracji filmowej, łączące się z tekstem Sylvii Plath w pracy Zorki Wollny czy zapis fikcyjnych rozmyślań kota Rudzika autorstwa Józefa Robakowskiego.
Instytut Polski w Budapeszcie, Galeria Platan
Kurator: Piotr Krajewski
Koordynacja: Agnieszka Kubicka-Dzieduszycka
O wystawie
Filmy Zmówione to wystawa złożona z tych prac wideo artystów polskich, których wspólną cechą jest wyraziste, intencjonalne posłużenie się słowem. W realizacjach wideo ujętych w tym wyborze obraz przemawia nie tylko własną wizualnością, autonomia imago spotyka się w nich ze słowem brzmiącym i słowem znaczącym. Estetyka dźwięku i dominacja wychwytywanego znaczenia – melos i logos – kształtują siły zdolne do zapanowania nad wewnętrzną zawartością obrazu. Słowa i intonacje rodem z poezji, modlitwy czy magii dobywają tu swoich mocy. Ruchome obrazy zmagają się tu z językiem narzucającym im sensy i ramy interpretacji. Teksty sprawiają, że opanowywane przez nie wizje zmagają się z ingerencją słowa dobywającego całego arsenału swych przemożnych środków: intensywności poezji, żarliwości modlitwy czy groźby zaklęcia. W Filmach Zmówionych, stosując swoje obezwładniające formuły, język występuje w różnorodnych postaciach, przede wszystkim jednak przybiera postać monologu wewnętrznego.
Prace
Józef Robakowski, Rozmyślania przy lizaniu, 2007, 06:00
W filmie klasyka polskiej sztuki medialnej Józefa Robakowskiego Rozmyślania przy lizaniu pojawia się ulubiony kot artysty, Rudzik, oddany czynności metodycznego czyszczenia sierści. Zza kadru słychać wypowiadane przez Robakowskiego słowa liżę i myślę. Na obraz bezpośrednio zarejestrowanego zwierzęcia, na mocy budzonych przez słowa naszych własnych wyobrażeń, nakłada się wizerunek kota – tajemniczej persony obdarzanej wolą według rozmaitych przekazów: od egipskiej magii po psychologię głębi i twórców horrorów. Robakowski w charakterystyczny dla siebie sposób podważa głosem obiektywną niewinność obrazu.
Zorka Wollny, Czarny film, 2009, 20:30
W Czarnym Filmie Zorki Wollny, przynoszącym przykuwające uwagę tęsknoty i lęki, użyty został tekst Sylvii Plath, który wprowadza intensywność koszmaru w obraz kreowany subiektywną kamerą, gdzie w ciemności snu, podkreślanej czernią ekranu, na jaki wyświetlana jest praca, napotyka się na zwielokrotnione postaci/figury/maski kobiecości, w których przegląda się narratorka.
Mirosław Bałka, Sundays Kill More, 2008, 5:31
W Sundays Kill More Mirosława Bałki, w jednym czasie nagrany został obraz szalejącej burzy i głos amerykańskiego poety – wyrzutka, Charlesa Bukowskiego. Puszczony na cały regulator czytający własne wiersze Bukowski zagłusza grzmoty burzy. Jedność czasu i miejsca dokonanego w letnią niedzielę nagrania znajdująca uzasadnienie w tytule wiersza Sundays Kill More Men Than Bombs jest równocześnie realna i kwestionowana. Podobnie jak charakter niebezpieczeństwa kryjący się jednocześnie w żywiole szalejącym w przyrodzie i w pozbawionej złudzeń poezji.
Wojtek Bąkowski, Film mówiony 4, 2009, 12:40
Film mówiony 4, ostatni z cyklu Filmów mówionych Wojciecha Bąkowskiego, łączy animacje i recytacje wierszy artysty. Bąkowskiego charakteryzuje bliski poezji konfesyjnej sposób opowiadania i stworzony swoiście plebejski audiowizualny język komunikacji. Operuje radykalnie uproszczonymi środkami, strzępy języka przemieszane ze strzępami obrazu, konstruują z wielką precyzją i wrażliwością świat, w którym z wolna ujawnia się ja artysty. W twórczości Bąkowskiego wyraźne jest wyciskanie bogactwa z pojęć zredukowanych, złożoność znaczeń wywoływana w kontakcie z równie zredukowanym obrazem.
Piotr Bosacki, Film o Kostuchu, 2008, 2:50
Piotra Bosackiego Film o Kostuchu to animacja stworzona ostentacyjnie trywialnymi metodami, za pomocy narysowanej kratki, wbijanych w nią gwoździ i zmieniającej położenie gumki. Bosacki stworzył w tym filmie system znaczeniowy o złudnie oczywistej logice i myląco prostej składni. Jednak obraz opatrzony komentarzem czytanym dziewczęcym, niemal dziecięcym głosem, zamienia tę wariację na temat kształtów w traktat filozoficzny.
Wojtek Doroszuk, Call Me Poetic, 2010, 14:15
Call me Poetic, to najnowsza praca Wojciecha Doroszuka, jej pokaz w Budapeszcie ma charakter premierowy. Jest to zapis czarnoskórego nowojorskiego poety do kamery czytającego i improwizującego swoje wiersze. Posługując się różnymi przedmiotami – atrybutami szkoły fryzjerskiej, telefonem komórkowym – i krążąc wokół kamery i deklamując, młody poeta osadza język w miejskich rytuałach z wszechobecnym rapem i medialną ekspresją ciała.
O autorach
Mirosław Bałka (1958) ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Karierę rozpoczął jako rzeźbiarz od prac figuratywnych, po czym przechodził w kierunku tworzenia obiektów o minimalistycznej formie. Wykorzystuje często przedmioty wycofane z codziennego życia, porzucone sprzęty. Od dziesięciu lat tworzy także prace z użyciem kamery wideo. Są to zapisy, które rejestrując nie-do-definiowane fragmenty rzeczywistości nieuchwytnie zbliżają się do reprezentacji sytuacji mentalnej. Jego prace znajdują się w najważniejszych światowych kolekcjach m.in., TATE Modern w Londynie, MoMA w Nowym Jorku, Kiasma w Helsinkach, Moderna Museet w Sztokholmie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowym w Osace. Na przełomie lat 2009-10 jego realizacja How it is była prezentowana w Hali Turbin londyńskiej Tate Modern.
Wojciech Bąkowski (1979) ukończył Wydział Komunikacji Multimedialnej na Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu. Tworzy filmy animowane techniką non-camerową, w których wygłasza/melorecytuje wyjątkowe teksty własnego autorstwa; tworzy także akustyczne przestrzenie – „nory”, gdzie wyświetla filmy, prezentuje słuchowiska, a także instalacje z użyciem sprzętu muzycznego. Jest współzałożycielem artystycznej grupy „Penerstwo” oraz performersko/muzycznych grup „KOT” i „Nivea”. Mieszka i pracuje w Poznaniu.
Piotr Bosacki (1977), ukończył Państwową Szkołę Muzyczną II st. im. Fryderyka Chopina w Poznaniu i Akademię Sztuk Pięknych w Poznaniu. Pracuje na macierzystej uczelni w Katedrze Intermediów (Pracownia Transformacji Przestrzeni i Mediów). Zajmuje się sztukami wizualnymi, filmem animowanym i kompozycją muzyczną. Jest członkiem performersko/muzycznej grupy „KOT”, należy również do grupy „Penerstwo”. Jego utwory muzyczne wykonywane były m. in. w Galerii Szyperskiej, Starej Rzeźni, Muzeum Narodowym oraz Auli Nova w Poznaniu. W 2010 roku wydał książkę artystyczna Traumtagebuch, ilustrowaną rysunkami Wojciecha Bąkowskiego.
Wojtek Doroszuk (1980), absolwent krakowskiej ASP (dyplom w 2006 w Pracowni Interdyscyplinarnej Zbigniewa Sałaja i Grzegorza Sztwiertni), studiował również na Sabanci Üniversitesi w Stambule. Stypendysta MKiDN, laureat nagrody BWA i ASP we Wrocławiu w ramach 8. Konkursu im. Eugeniusza Gepperta w 2007 roku, nagrody publiczności w konkursie Spojrzenia 2009. Jego prace prezentowane były podczas licznych zbiorowych i indywidualnych wystaw w Polsce i na świecie. Realizuje filmy „nomadyczne”, będące zapisem obrazów, postaci, sytuacji. Poruszają one kwestie Innego, problemy wyobcowania, różnic językowych i kulturowych, przełamują tabu śmierci. Mieszka i pracuje w Krakowie, gdzie jest asystentem na ASP.
Józef Robakowski (1939), artysta, historyk sztuki, pedagog, jedna z najważniejszych postaci polskiej sztuki współczesnej. Autor filmów, cykli fotograficznych, zapisów wideo, rysunków, instalacji, obiektów, projektów konceptualnych i zdarzeń artystycznych. Absolwent historii sztuki i muzealnictwa UMK w Toruniu i Wydziału Operatorskiego PWSFTviT w Łodzi. Od 1959 roku uczestniczy w najważniejszych światowych wydarzeniach artystycznych, takich jak Documenta 6 (Kassel 1977), Film as Film (London 1979), Sydney Biennale (1982) czy Biennale WRO (regularnie od 1989). Bierze udział w znaczących wystawach w Polsce i na świecie, m.in. w MoMA New York, De Appel Amsterdam, czy paryskie Centre Georges Pompidou.
Zorka Wollny (1980) ukończyła Wydział malarstwa Akademii Sztuk pięknych w Krakowie. Oprócz serii feminizujących filmów, ma w swym dorobku cykl performansów realizowanych w odniesieniu do instytucji muzealnych, funkcjonujących potem jako filmowa lub dźwiękowa dokumentacja. Jej realizacje były prezentowane w licznych instytucjach w Polsce i za granicą, m.in. we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Niemczech i Kanadzie. Współtworzy Fundację 36,6. Mieszka i pracuje w Krakowie.