Info

Nadal nie wiemy, czy androidy śnią o elektrycznych owcach. Nie wiemy też, czy gdy maszyny zaczną samodzielnie myśleć, od razu się zbuntują. Na razie z artystami możemy obserwować celowość i bezcelowość ich autonomii.

Tydzień rozpoczynamy dokumentacją pracy Niklasa Roya. W 2012 roku zainstalowany w windzie Centrum Sztuki WRO mechanizm poruszał nią między pierwszym a drugim piętrem – winda zatem marnowała energię na puste przejazdy, co pokazuje, że nie musi być wcale podporządkowana transportowi ludzi – inna maszyna może nią sterować, generując zużycie energii. Bo czy przejazd windy pełnej ludzi jest ważniejszy niż pusty przelot? Dane o wykorzystanych do ruchu windy kilodżulach Perpetual Energy Wasting Machine zliczał i drukował wprost do kosza. W świecie, w którym idee degrowth czy zrównoważonego rozwoju zyskują coraz więcej zwolenników, instalacja site-specific Roya pokazuje ich złudność – maszyny wyprodukowane w ramach gospodarek kapitalistycznych nawet bez naszego udziału pożerają i pochłaniają.

Sofy z reguły stoją na czterech nogach. W trakcie Biennale WRO w 2015 roku Jacob Tonski wprowadził do Biblioteki Uniwersyteckiej dość zaskakującą rzeźbę – stojącą na jednej nodze sofę. Chybotający się mebel można przewrócić, co spowoduje jego rozpad. Tonski uzbroił całość w magnetyczne elementy tak, aby sofę można było ponownie złożyć i postawić na jednej nodze. Wykorzystał Balance From Within używaną w przestrzeni kosmicznej technologię, pomagającą utrzymać balans w przestrzeni, w której trudno o oparcie – we Wrocławiu zaś oparciem dla nogi szezlongu została podłoga umieszczona na planecie Ziemi. Kinetyczna rzeźba Tonskiego poddawana jest zatem siłom, z którym mierzy się każdy z nas – wsparta zaś odpowiednim zapleczem działa jak człowiek – przeciwstawia się prawom grawitacyjnym.

Unikatowym widokiem jest tor wyścigowy umieszczony wewnątrz muzealnego budynku. Vinyl Rally Lucasa Abeli łączy dwie pasje artysty – do wyścigów i muzyki. W gmachu Muzeum Narodowego w 2013 powstała instalacja imitująca wspomniany tor – Abela zaprojektował wyłożony płytami winylowymi szlak, po którym poruszały się samochodziki sterowane z kokpitów wyciągniętych żywcem z salonów gier, które jeszcze w latach 90 gościły w polskich kurortach. Przejeżdżające po torze złożonym z płyt winylowych autko wyposażone było w igłę, którą sterował użytkownik kierujący pojazdem – powstawał dzięki temu niezwykły, dźwiękowy pejzaż, łączący ruch kół i przeciąganie igły po płytach, bliski muzyce noise.

W cyklu rzeźb i prac wideo Captives, Quayola bada napięcia, jakie zachodzą pomiędzy artystą, ideą a materią. Odnosząc się do Michała Anioła, dla którego działania przeprowadzane na materiałach były po prostu odsłanianiem pewnej formy głęboko w nich ukrytej, Quayola do projektowania rzeźb używa komputera, a do ich wykonania – przemysłowego robota, poszerza myślenie włoskiego mistrza o materię cyfrową, która ujawnia zupełnie inny potencjał wizualny, aniżeli klasyczne rzeźbiarskie przedstawienia. Zestawienie starego z nowym nie ma na celu ukazania różnicy w doświadczeniu obcowania z obiektem, ale raczej wskazanie, że cyfrowe, powszechnie traktowane jako niematerialne, a przez to w domyśle gorsze i ulotne, wcale takie nie jest.

Słowo „tekst” pochodzi od tkaniny, a konkretnie od czynności tkania, czyli łączenia co najmniej dwóch elementów w jedno ciało. Tkać można nie tylko teksty, ale i muzykę, zwłaszcza gdy używamy maszyny do szycia z jej powtarzającym się hukiem, przeszywającą powietrze i materiał igłą. W 2011 roku na Biennale WRO przybyła Cecile Babiole. Co ciekawe, był to jej pierwszy pobyt na festiwalu, mimo że ponad 20 lat wcześniej wygrała pierwszą edycję Festiwalu Wizualnych Realizacji Okołomuzycznych WRO. Stich’n’Glitch to performans wykorzystujący maszynę do szycia jako instrument muzyczny – powtarzający się, dronowy dźwięk, który dla wielu kobiet był codziennością, staje się orężem emancypacji i przekształcenia maszyny w artystyczny artefakt – zapomniane, niewykorzystane dziecko rewolucji przemysłowej powraca jako widmo, z bagażem znaczeń i historii (a precyzyjniej, herstorii).

Po raz pierwszy w trakcie pokazów online prezentujemy jedne z pierwszych dokumentacji zrealizowanych przez nas podczas festiwalu Ars Electronica w Linzu. W 1996 roku na tym najstarszym festiwalu sztuki elektronicznej na świecie zaprezentowano Inter-Discommunication-Machine której autorem jest Kazuhiko Hachiya. Tytuł pracy w istocie ją odzwierciedla – Hachiya korzystając z monitorów i kamer zbudował maszynę, która wiązała ze sobą dwie osoby, jednocześnie wprawiając je w stan zdziwienia – po założeniu widziały siebie oczami drugiej osoby. Hachiya łącząc ludzi, rozłączał ich ze światem, ze swoją postacią i własnym spojrzeniem.

Tydzień kończymy kolejną klasyczną pozycją. Zmarły w zeszłym roku Woody Vasulka, w 1994 na festiwalu Ars Electronica wystawił machinę, niejako wieńczącą wiek XX – wiek kina jako dominującego medium – The Brotherhood – Table III (Friendly Fire). Postęp techniczny rozwijał i przekształcał sposoby narracji, Vasulka zaś postawił sobie za cel zintegrowanie kilku generujących obraz obiektów, które ostatecznie nie byłyby w pełni poddane zaprogramowanej historii, a przedstawiałyby światy stworzone wewnątrz maszyny, niezaczerpnięte ze świata zewnętrznego. (C. W.)

PONIEDZIAŁEK
Niklas Roy (DE)
Perpetual Energy Wasting Machine
2012
dokumentacja instalacji site-specific
Centrum Sztuki WRO

WTOREK
Jacob Tonski (US)
Balance from Within
dokumentacja instalacji
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
13.05 – 30.06.2015
16. Biennale Sztuki Mediów WRO 2015 Test Exposure

ŚRODA
Lucas Abela (AU)
Vinyl Rally
dokumentacja instalacji i rozmowa z artystą
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
8.05 – 30.09.2013
15. Biennale Sztuki Mediów WRO 2013 Pioneering Values

CZWARTEK
Quayola (IT/UK)
Captives
dokumentacja instalacji
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
13.05 – 30.06.2015
16. Biennale Sztuki Mediów WRO 2015 Test Exposure

PIĄTEK
Cécile Babiole (FR)
Stitch’n’Glitch
dokumentacja performansu
14.05.2011
Sala Apokalipsy Instytutu im. Jerzego Grotowskiego
14. Biennale Sztuki Mediów WRO 2011 Alternative Now

SOBOTA
Kazuhiko Hachiya (JP)
Inter Dis-Communication Machine
dokumentacja pracy i rozmowa z artystą
Design Center Linz
3-6.09.1996
Ars Electronica 1996 / Memesis – The Future of Evolution

NIEDZIELA
Woody Vasulka
The Brotherhood – Table III (Friendly Fire)
dokumentacja instalacji i rozmowa z artystą
Ars Electronica 1994 / Intelligent Environment