Info

Wirtuozerskie wykonania Chopina, renegocjacje znaczeń muzyki, języka i obrazów, częstokroć delimitujące znaczenia, a jednocześnie włączające we wspólny obieg sztuki – kolejny program WRO Online, forte_pianiści, którym otworzyliśmy Centrum Sztuki WRO dla publiczności, to muzyczna uczta, urzeczywistnienie marzenia o śpiewających fortepianach, a także namysł nad naturą instrumentów klawiszowych i pozycji wykonawcy wobec strunowo-młoteczkowego mechanizmu, którego klawisze niegdyś wykonywano z kości słoniowej. W tym tygodniu gramy wyłączenie głośno (forte!), nie cicho (piano).

Fortepianowa transkrypcja jednego z wykładów Jacquesa Lacana staje się podstawą instalacji Bjørna Erika Haugena. Na ekranie wyświetlano dość niecodzienne zajście, raczej obce współczesnej akademii – słynny teoretyk wygłasza wykład, podczas gdy student z racji niezgody na psychoanalityczne definiowanie rzeczywistości, rozpoczyna swój jakże sytuacjonistyczny bunt – polewa notatki Lacana wodą i obsypuje je mąką. Haugen do ilustracji całego zajścia wykorzystuje silnie nacechowany instrument – fortepian – kojarzony z artystycznymi aspiracjami kultury mieszczańskiej, patriarchatem. Taka skromna rewolucja, która jest punktem wyjścia dla What Does It Matter How Many Lovers You Have If None of Them Gives You the Universe pokazuje, że ideały rewolucji maja 68’ bardzo szybko przejrzały, bo przecież pod betonem nie ma plaży.

Pochodzący z 1995 roku, zagrany w Studiu TVP Wrocław koncert Jarosława Kapuścińskiego Catch the Tiger. Artysta stworzył unikalną kompozycję, eksplorującą związki słowa i dźwięku – grane przez Kapuścińskiego tony były kontrolerem projekcji, na którą składały się przypisane klawiszom litery i cyfry. Nieskończona produkcja obrazu kończyła się wraz z zatrzymaniem palców pianisty.

Robert Cahen wywraca Chopina na drugą stronę – w ramach pracy Chopinpiano podwiesił pod sufit odpowiednio spreparowany, XIX-wieczny fortepian, odwrócił go i stworzył wideo, na którym młode dłonie grają muzykę Chopina. Awangardowy z ducha gest Cahena, odwrócenie układu świata i umieszczenie fortepianu do góry nogami wywraca jednocześnie asocjacje związane z instrumentem, jak i pochodzącymi z niego dźwiękami – to z jednej strony próba buntu wobec zastanych intersubiektywnych skojarzeń, z drugiej zaś próba dalszych poszukiwań i eksploracji w twórczości Chopinowskiej. Warto pamiętać, że tu fortepian nie sięgnął bruku.

Koncert Małgorzaty Klajn i Wiktora Przybyła został poświęcony pamięci Annelie De Man. W multimedialnej formie, łączącej w sobie muzykę klawesynu i obrazy (generowane cyfrowo i rzeczywiste), dwójka artystów stara się odnaleźć odpowiedni język wizualny – kolejne odgrywane partie generują w czasie rzeczywistym obrazy, które są rodzajem translacji dźwięku na postać wizualną. W In Memoriam Wagnerowski postulat syntezy sztuk znajduje tu swoje odzwierciedlenie.

Koncert z 2000 roku Jarona Laniera także podejmował temat różnego sposobu kształtowania się języków wizualnego i dźwiękowego. Znany z krytycznego stosunku do cyfrowych technologii artysta stara się umieścić na nowo człowieka w polu działania sztuki – w trakcie koncertu Shapes gra na swym fortepianie, co generuje różnego rodzaju wizualne, bezkształtne, trashowe formy. Lanier uruchamia cały proces działania sztuki, powstawania cyfrowych obrazów, wyciągania ich z niebytu – jednocześnie buduje muzyczną kompozycję, ale nie jest w tym całym procesie jedynym wykonawcą – wskazuje tylko na różne przekształcenia i negocjacje w obrębie swojego działania.

Za pracą Attention: Light! 2.0 stoi dłuższa historia. To element Where’s Chopin? – działania podejmującego próbę współczesnego odczytania twórczości wybitnego pianisty. W ramach tego projektu próbę re-interpretacji Chopina podejmowali Jarosław Kapuściński, Paweł Janicki i Józef Robakowski. Wiele lat wcześniej Robakowski wraz z Paulem Sharitsem nakręcili krótki film – na podstawie notatek Sharitsa, zafascynowanego Chopinem, powstało wideo Attention: Light! Nowa odsłona projektu – Attention: Light! 2.0 to próba przełożenia taśmy wideo na oprogramowanie do sterowania światłem, kolorem – każda zagrana nuta Chopina produkuje przekształcenia kolorystyczne na ustawionym nad fortepianem ekranie, uruchamiając synestetyczne doświadczenie.

Wspomniany projekt Where’s Chopin? wykluł także wieńczący program forte-pianiści koncert Jarosława Kapuścińskiego Gdzie jest Chopin?. To widmowe działanie, skorelowane z odbiorem dzieła sztuki. Kapuściński odgrywał Chopinowskie preludia we własnej interpretacji, której towarzyszyły wizualizacje w postaci wcześniej nagranych emocjonalnych reakcji na grę muzyka – Kapuściński nie był ciałem w dwunastu miejscach, z których pochodzą obrazy. Jakości interpretacji partytur Chopina oddane zostają na twarzach słuchaczy z całego świata, które stopniowo wyłaniają się przy kolejnych zagranych akordach. Przywołane twarze pełnią funkcję widm i zjaw, które zarejestrowanie w momencie artykulacji różnorakich emocji, uruchamiają także podobne reakcje u oglądającej performans publiczności.

 

 

PONIEDZIAŁEK
Bjørn Erik Haugen (NO)
What Does It Matter How Many Lovers You Have If None of Them Gives You the Universe
dokumentacja instalacji w Centrum Sztuki WRO
3-10.10.2014

WTOREK
Jarosław Kapuściński (PL/US)
Catch the Tiger
dokumentacja koncertu
4 maja 1995
Noc Kompozytorów
Studio TVP we Wrocławiu

ŚRODA
Robert Cahen (FR)
CHOPINPIANO. Hommage à Chopin
dokumentacja instalacji w Centrum Sztuki WRO
podczas wystawy Chopinpiano Apparitions/Disparitions
oraz w Kinie Nowe Horyzonty
w ramach 15. Biennale Sztuki Mediów WRO 2013 Pioneering Values

CZWARTEK
Wiktor Przybył + Małgorzata Klajn (PL)
In Memoriam Annelie de Man
dokumentacja koncertu
Synagoga Pod Białym Bocianem
17. Biennale Sztuki Mediów WRO 2017 DRAFT SYSTEMS

PIĄTEK
Jaron Lanier (US)
Okruchy
utwór na fortepian i świat wirtualny
Wieczór muzyki na światy wirtualne, orkiestrę kameralną i instrumenty solowe
Aula Leopoldina
WRO2000@kultura

SOBOTA
Józef Robakowski (PL)
współpraca: Paweł Janicki, Wiesław Michalak
Attention: Light! 2.0
dokumentacja instalacji
24.09 – 10.10.2010
Galeria Dilston Grove, Londyn

NIEDZIELA
Jarosław Kapuściński (PL/US)
Gdzie jest Chopin?
dokumentacja koncertu
13 maja 2011
Pasaż Pokoyhof
14. Biennale Sztuki Mediów WRO 2011 Alternative Now