Info

Japońskie wideo, animacja i filmy eksperymentalne ujmujące od początku XXI wieku różne aspekty tokijskiej metropolii w wyborze i z udziałem Koyo Yamashity – dyrektora programowego Image Forum Festival w Tokio.

Od czasów swojej modernizacji u schyłku XIX w. Tokio kilkukrotnie ulegało zniszczeniu. Betonowe budynki z okresu wczesnego modernizmu zostały zrównane z ziemią przez wielkie trzęsienie ziemi z 1923 roku. Ciężkie bombardowania przeprowadzone przez USA w 1945 roku, zamieniły miasto w popioły i zgliszcza. Gwałtowny rozwój ekonomiczny w okresie powojennym i w latach 60. XX w., zmiótł tradycyjną zabudowę, zamieniając Tokio w nowoczesną metropolię. Dotkliwy kryzys ekonomiczny lat 80., a zwłaszcza jego niespodziewana eskalacja również spowodowały dotkliwe konsekwencje w obrazie miasta. Problemy, jakie spowodowało kolejne trzęsienie ziemi w 2011 roku i katastrofa nuklearnej, jaka po nim nastąpiła, są ciągle widoczne, a dalsze ich konsekwencje są trudne do przewidzenia.

Nie wiemy, jak Tokio wyglądało 50 lat temu, gdyż miasto kompletnie zmieniło się od tego czasu. Lecz jak idea jest podwaliną tego współczesnego, super-nowoczesnego, nieustannie zmieniającego się pejzażu miasta? Czy jesteśmy już zupełnie wolni od duchów przeszłości? Czy może żyjemy w niekończącym się śnie, śniąc od 100 lat ten sam sen?

„Wavy” Akiry Miyanagi prezentuje falujące miejskie krajobrazy, które przypływają i odpływają, za każdym razem zmieniając kształty i rozpuszczając się w coraz to inny obraz. Jeżeli uświadomimy sobie, że film ten powstał po 2011 roku, po wielkim tsunami i katastrofie nuklearnej w Tohoku, możemy zrozumieć, dlaczego te wielkie miasta wyglądają tak krucho i niestabilnie. Przywodzi to na myśl pojawiające się i znikające w rzece bąbelki powietrza, opisywane przez Kamo-no Chomei, głównego bohatera literatury pustelniczej w średniowiecznej Japonii, który z aktywnego życia wycofał się po trzęsieniach ziemi i spowodowanych nimi katastrofach w Kioto.

Praca Textism Isamu Hirabayashi rozpoczyna się od cytatu „Zawsze znajdziesz zwłoki pod wiśniowym drzewem”, pierwszej linijki słynnego wiersza Motojiro Kajii z lat 20. XX wieku, grając tym samym warstwami różnych narracji nagromadzonymi wraz z upływem czasu. Używając sarkastycznego wręcz humoru Hirabayashi pokazuje, jak bardzo jesteśmy przywiązani do historii i tekstu pisanego, i jak trudno jest nam się z tego przywiązania wyzwolić. W pracy Textism nawet umarli nie są wolni od tekstu. Ta metafora staje się jeszcze bardziej mroczna gdy zauważymy, że kwiat wiśni jest popularnym symbolem czystości japońskiego ducha.

Kopalnie węgla kamiennego na wyspie Hajima (od swojego wyglądu nazywanej obecnie potocznie Gunkanjimą, czyli zbrojną wyspą), z pewnością ogromnie się przyczyniły do wzrostu japońskiej gospodarki na początku XX wieku. Praca Mikio Okady „hierophanie” jest poświęcona tajemniczemu rytuałowi odbywającemu się na tej wyspie, obecnie kompletnie zrujnowanej i od lat 70. zupełnie opuszczonej. Dzięki temu obrzędowi wyspa wygląda, jak gdyby była nawiedzona przez duchy, które snują się wokół i śnią o chwalebnych dniach jej przemysłowej potęgi. Wyspa Hajima jest przez japoński rząd zgłoszona do listy dziedzictwa światowego UNESCO, mimo silnych protestów ze strony rządu Korei, który twierdzi, że tamtejsze kopalnie podczas II wojny światowej zatrudniały przymusowych robotników z Korei i Chin.

Kurator: Koyo Yamashita

Program:

Mikio Okada, hierophanie, 2002

Isamu Hirabayashi, Textism, 2003

Kazuhiro Goshima, Z Reactor, 2011

Isamu Hirabayashi, 663114, 2011

Shigeo Arikawa, It Has Already Been Ended Before You See the End, 2012

Shunsuke Hasegawa, Vanishing Circuit, 2014

Rieko Ouchi, Reply; Repeat Repeated; Delete; Favorite Favorited, 2014

Akira Miyanaga, WAVY, 2014

Pokaz stanowi część projektu Reversible/Irreversible, prezentującego współczesną japońską sztukę mediów, realizowanego we współpracy z Japan Foundation.

O PRACACH I ARTYSTACH

Mikio Okado, hierophanie, 2002, 9:00

Wyspa Gunkanjima jest całkowcie opuszczona. Budynki, niegdyś rozświetlone aktywnościami codziennego życia, zamieniły sięw betonowe nagrobki. Pewnej nocy niespodziewana iskra oświetla po kolei każdy z pokojów. Autor filmu rejestruje ten, wręcz obrzędowy, happening statyczną kamerą, a następnie stosuje efekty cyfrowe, by skomponować świetliste strumienie w formę requiem dla nieznanego budyku. Tytuł filmu oznacza „sekretny obrzęd”.

Mikio Okado (ur. 1979 w Tokio), absolwent Image Forum Institute of Moving Image oraz tokijskiego Uniwersytetu Sztuki. Jego film Hierophanie zdobył wiele nagród na międzynarodowych festiwlach filmowych.

//

Isamu Hirabayashi, Textism, 2003, 11:00

„Zawsze znajdziesz zwłoki pod wiśniowym drzewem…” – film zaczyna się literacko, cytatem z Motojiro Kajii, poety z początków XX w. oraz kadrem przedstawiającym ogromne rozdwojone drzewo. Ale zaraz potem Textism zmienia nagle swoją istotę, a oczom widzów ukazuje się dzieło pełne cierpkiego humoru. Trzy historie, każda nieco zdystansowana od pozostałych, są opowiadane za pomocą napisów oraz wygenerowanych komputerowo sytntetycznych dźwięków. Dzięki skutecznemu zastosowaniu obrazów, to „memento mori” artysty, dla widzów staje się także swoistym „memento moji” („tekst” po japońsku).

Isamu Hirabayashi (ur. 1972 w Prefekturze Shizuoka), po ukończeniu Musashino Art University został projektantem graficznym wfirmie reklamowej. Zrezygnował jednak z tej pracy, zostając niezależnym reżyserem filmowym. Pracowal przy produkcji licznych japońskich filmów reklamowych, jednocześnie tworząc własne filmy eksperymentalne, takie jak m.in. Babin (2006), Aramaki (2009), Ninja And Soldier (2012)

//

Kazuhiro Goshima, Z Reactor, 2011, 11:00

Fotografczna eksploracja japońskiej metropolii, klimatyczne nocne ujęcia, puste ulice i zatłoczone stacje metra. Minimalne przesunięcia obrazu i nagłe przyspieszenia tempa tworzą rodzaj równoległej rzeczywistości.

Kazuhiro Goshima (ur. 1969), twórca wizualny, jako artysta-freelancer tworzy projekty multimedialne. Jest prace zdobywały najwyższe wyróżnienia na festiwalach, m.in. FADE into WHITE #2 (2000) – główną nagrodę na Image Forum Festival 2001 w Japonii, a FADE into WHITE #3 (2001) – nagrodę na Annecy International Animation Film Festival oraz Japan Media Arts Festival. W 2014 roku Shadowland został wyróżniony na festiwalu Ars Electronica w Linzu.

//

Isamu Hirabayashi, 663114, 2011, 8:00

Mocny, bezpośredni i dowcipny komentarz do katastrofy nuklearnej, jaka miała miejsce po tsunami w marcu 2011 roku. Hirabayashi zrobił swój film animowany w taki sposób, jaki nie zrobiłby, lub nie odważyłby się zrobić żaden inny twórca w Japonii.

//

Shigeo Arikawa, It Has Already Been Ended Before You See The End, 2012, 11:00

Okno pokazane na zbliżeniu, powoli się otwiera. Punkt widzenia, światło i ekran stopniowo ulegają zmianie, w miarę kolejnych równoległych ruchów. Bezruch w ruchu. Początki w zakończeniu. Ledwie odczuwalna wibracja zmysłów narasta w bezruchu czasu. Czym jest „koniec”? Czy błędem jest odczytywanie w tym miejscu jakichkolwiek komunikatów?

Shigeo Arikawa (ur. w 1982 roku w Tokio), mieszka i pracuje w Amsterdamie. Jest absolwentem tokijskiego University of the Arts, a jego film Her Ironical Me (2008) zdobył nagrodę na festiwalu Image Forum w Tokio.

//

Shunsuke Hasegawa, Vanishing Circuit, 2014, 13:00

Mężczyzna obserwujący zachowanie ludzkie spoza ludzkiego ciała jest za pomocą „obwodu” połączony z kobietą o innej świadomości ukrytej w jej ciele. Ich monolog odbywający się w monochromatycznej codzienności staje się bezosobową „perspektywą” oglądu świata. Pół wieku upłynęło odkąd stworzony z fotografii film Chrisa Markera La Jetée oraz efekty cyfrowego kluczowania, sprawiły, że narodził się dziwny świat pomieszanych ze sobą statycznych i ruchomych obrazów.

Shunsuke Hasegawa (ur. w 1989 roku w Tokio), po ukończeniu Kawaguchi Art School of Waseda University kontynuuje studia w Musashino Art University. W 2015 roku Vanishing Circuit został wybrany do oficjalnego programu Festiwalu Filmowego w Karlovych Varach.

//

Rieko Ouchi, Reply; Repeat Repeated; Delete; Favorite Favorited, 2014, 3:00

Paskudne reklamy są eksponowane gdzieś na tyłach głównych ulic miasta. Często zapominamy o naszej odrazie, odczuwając jedynie niewyraźną irytację. Podobnie niechciane maile czy reklamowe banery rozciągnięte na szerokość całych stron internetowych, funkcjonują niczym zabudowane billboardami drogi internetu. Ta krótka animacja autorstwa młodej artystki zręcznie oddaje to uczucie irytacji. Komentarz internetowego pejzażu wyeksplikowany z genderowej perspektywy.

Rieko Ouchi (ur. w 1990 w Prefekturze Hokkaidō), obecnie studiuje reżyserię filmową w Hokkaido University of Education, kontynuując jednocześne tworzenie filmów animowanych. Do najważniejszych jej realizacji należą Ed Adam And Lewdness Eve, Breath Of Sound i Curtain Curtain Curtain.

//

Akira Miyanaga, Wavy, 2014, 10:00

„Powodem, dla angielskiego tytułu mojej pracy jest słowo wavy (falisty) , niezbędne do zwrócena uwagi na oznaki modernizacji i uniwersalizacji, jakie worały się w podstawy znajomego japonskiego krajobrazu” – Akira Miyanaga.

Akira Miyanaga (ur. w 1985 w Hokkaido), obecnie mieszka w Kioto. Absolwent Kyoto City University of the Arts, w 2011 roku stypendysta Kyoto City Art and Culture Special Encouragement. Tworzy prace wideo oraz instalacje, głównie w obszarze sztuki współczesnej, wykorzystując techniki wielokrotnej ekspozycji na materiałach zarejestrowanych kamerą wideo. Po ukończeniu filmu dyplomowego Wondjina (2009), stworzył liczne prace, w tym m.in. About The Lights Of Land i Kiwa.