Info

 

Technologię współczesności, w okresie rozwoju jeszcze nie do końca dostępną i powszechnie rozumianą, będącą domeną nielicznych dysponujących wiedzą i nowymi narzędziami, otaczał do pewnego stopnia nimb wtajemniczenia, a artystę wprawnie posługującego się nowymi technologiami widziano jako szamana. A sami artyści, jedni bardziej inni mniej serio, w uzewnętrznianiu swojego wtajemniczenia technologicznego sięgali po szamańskie atrybuty, estetykę etniczną, plemienne instrumentarium odległych kultur świata, i działania związane z rytuałami, obrzędami, stanami transowymi, pętlami powtórzeń. W poszukiwaniach nowych związków w dziedzinie audiowizualnej odwołując się do szamańskich narracji o wspólnocie korzeni wszystkich zjawisk.

W 2009 Ge-Suk Yeo odprawiła rytuał dotyczący czasu. Mimo skodyfikowania upływających chwil za pomocą godzin, minut i sekund, każdy z nas doświadcza czasu w zupełnie inny sposób, co jest wynikiem wielu procesów na przecięciu psychofizycznym. Powtarzalne, proste dźwięki wykorzystane w performansie tworzą pewne kontinuum narracyjne, które artystka decyduje się zaburzać, wybijając widzów z wiecznej teraźniejszości. Time Sculptures zrealizowane jest w szerokiej gamie środków ciała – śpiewu, ruchu czy tworzenia obrazu – co pogłębia mistykę i zwiększa warstwę afektywną zdarzenia.

Yuto Hasebe w The Trees, Our Blood Vessel przygląda się strukturom, rozwidleniom, wizualnym podobieństwom ludzi, zwierząt i roślin. Zbudował instrument, który wydawał dźwięki za pomocą drgań strun, jednocześnie generując wizualizacje będące skrzyżowaniem rzutu morfo-graficznej budowy człowieka czy konstrukcji gałęzi drzew – rozwijających się żyłkowatych kłączy. Muzyka w performansie Hasebe odkrywa to, co ukryte pod naszymi tkankami, a gdzie znajduje się życie – wybija tutaj wizja świata, który się składa z podobnych struktur, jedyną różnicą zaś są materiały wykorzystane do realizacji potencjalności.

Taśma filmowa ma pewną przewagę nad ludzką gałką oczną – brak jej ślepej plamki, czyli obszaru siatkówki pozbawionego receptorów światłoczułych. Dlatego mogła precyzyjniej niż ludzkie oko rejestrować wiek XX, jednocześnie zyskując szereg usprawnień w zapisie i prezentowaniu obrazów. Francuski kolektyw Burstscratch zaproponował w 2007 roku w czasie Biennale WRO pewien eksperyment. Przygotowali specjalną projekcję, która eksperymentowała z obrazem i dźwiękiem za pomocą łączenia ze sobą kilku ścieżek filmowych, przewijania taśmy czy różnych przekształceń na powierzchni obrazu. Grupa starała się przypomnieć, że film to materia światła, ruchu światłem, poruszania obrazem, a przez to i zaburzeniem naszego widzenia.

Dobranie się do świata nie zawsze jest procedurą, która poddaje się racjonalnym analizom. W RAM Microsystems Johannes Kreidler starał się włamać i zhakować umysł komputera – jego pamięć podręczną. Umieszczone w pamięci RAM ścieżki dźwiękowe Kreidler przekształcał i naginał, przypominając doktora wykonującego zabieg trepanacji czaszki – tutaj wiertłem został joystick. Tak jak przypadku skomplikowanych operacji mózgu w wyniku powikłań może dojść np. do utraty wspomnień czy wzroku, tak tu podobne działanie nie na strukturach białkowych, a miedziowych splotach staje się działaniem artystycznym.

Widzenie świata pokrywa się z jego rozumieniem – drugorzędne stają się rzeczy, które znajdują się poza horyzontem naszych spojrzeń. Świat jednak działa już na poziomie molekuł, dlatego tak wiele historii staje się niedostrzeżonych i nieopowiedzianych. Naprzeciw tym, jakże ludzkim tendencjom w trakcie Biennale WRO w 2005 roku wyszli Sara Kolster z Derekiem Holzerem. W ResonanCITY zbudowali wizualny kolaż, na który składały się obrazy obrazów – światłoczułe taśmy miały odbite na sobie widoki miejsc, taśmy też składają się na pewien obraz jako materialne nośniki. Dzięki temu można było mieszać ze sobą obrazy o różnym statusie ontycznym, uwrażliwiając odbiorców na alternatywne sposoby odbierania rzeczywistości.

Stan transu, obłędnego powtarzania, szamanistycznej orgiastyczności światła urzeczywistniły się w performansie Le Vrey Remede d’Amour Joachima Montessuisa. Dronowa muzyka eksplorująca przestrzeń Sceny na Świebodzkim Teatru Polskiego we Wrocławiu wzmacniała ten duchowy seans – rotujące dream machines (świecące tuby Briona Gysina i Williama S. Burroughsa służące do osiągania nowych stanów świadomości) wokół których rozsiedli się widzowie, stały się miejscem przejścia, dosłownym oświeceniem, jak i oślepieniem z powodu intensywności, kształtu i liczby dobiegających do oczu wiązek świetlnych. Montessuis starał się wywołać odmienny od codziennej stan percepcji – hipnotyczny, wyzwalany nadmiarem bodźców dźwiękowo-świetlnych.

W ostatniej przedstawionej dokumentacji, która jednocześnie jest najstarsza, Mark Trayle stara się zajrzeć za fasadę naszego świata, zerwać zasłonę, jaka ustanowiła zachodnia metafizyka. Na legendarnym festiwalu Ars Electronica w 1994 roku jego instrument- rękawica wirtualnej rzeczywistości – w zależności od miejsca, w którym się znajdowała w zaprojektowanym, niewidocznym dla nas pokoju, wydawała dźwięki o danym natężeniu sięgając po animistyczne obiekty. W ramach zarejestrowanej dokumentacji Trayle prezentuje także autorski technoszamański warsztat– na który składają się elektronika, suszone owady i resztki martwych zwierząt. (CW)

PONIEDZIAŁEK
Ge-Suk Yeo (KR/DE)
Time Sculptures
dokumentacja performansu
7.05.2009
Wrocławski Teatr Lalek – Mała Sala
13. Biennale Sztuki Mediów WRO 09 Expanded City

WTOREK
Yuto Hasebe (JP)
Tree Guitar. The Trees, Our Blood Vessels
dokumentacja performansu
10.05.2013
Instytut im. Jerzego Grotowskiego
15. Biennale Sztuki Mediów WRO 2013 Pioneering Values

ŚRODA
Burstscratch (FR)
Le Point Aveugle
dokumentacja performansu
17.05.2007
dziedziniec Muzeum Narodowego we Wrocławiu
12. Biennale Sztuki Mediów WRO 07

CZWARTEK
Johannes Kreidler (DE)
RAM Microsystems
dokumentacja performansu
19.05.2007
dziedziniec Muzeum Narodowego we Wrocławiu
12. Biennale Sztuki Mediów WRO 07

PIĄTEK
Sara Kolster (NL) + Derek Holzer (US)
resonanCITY
dokumentacja performansu
13.05.2005
Wrocławski Teatr Współczesny
scena na strychu
11. Biennale Sztuki Mediów WRO 05

SOBOTA
Joachim Montessuis (FR)
Le Vray Remède d’Amour
dokumentacja performansu
15.05.2015
Teatr Polski Scena na Świebodzkim
16. Biennale Sztuki Mediów WRO 2015 Test Exposure

NIEDZIELA
Mark Trayle (US)
Gates – Seven and Haunted
dokumentacja performansu i rozmowa z artystą
Ars Electronica 1994 / Intelligent Environment